Reklam
  • Reklam
  • Reklam
Osmanlı Arşivlerinde Pomaklar
Reklam
Ercan Cokbankir

Ercan Cokbankir

Pomak Tarih

Osmanlı Arşivlerinde Pomaklar

20 Ekim 2014 - 23:29

Osmanlı Arşivlerinde Pomaklar


1-) Tarih: 23/B /1317 (Hicrî)
Dosya No:2276 Gömlek No:17 Fon Kodu: DH.MKT.
Hudutta eşkıya takibi için kurulan müfrezeye mensup üç Pomağın Bulgaristan tarafına geçerek Yani Mitrof'dan gasb ettikleri eşya ve paranın iadesinin temini. 2-) Tarih: 10/9/1895 (Miladî)
Dosya No:34 Gömlek No:18 Fon Kodu: HR.SYS.  Batak'ın güneyinde bulunan Dospat isimli Pomak köyünün bir Makedonya çetesi tarafından tahrip edilmesi ve hadisenin tahkiki hakkında Alman gazetelerinin neşriyatı.


3-) Tarih: 31/12/1892 (Miladî) Dosya No:180 Gömlek No:28 Fon Kodu: HR.TO..
Atropol ahalisinden olup Selanik vilayeti Novrakop kazası Koçano karyesine hicret ederek orada vefat eden Pomak Meto namıyla maruf Yusuf oğlu Mehmed'in tarih-i vefatının iş'ârı ricası.

4-)
Tarih: 09/6/1891 (Miladî) Dosya No:363 Gömlek No:53 Fon Kodu: HR.TO..
Veliçabayır'da bulunan Bulgar askerleri içinde süvari ve silahlı olanlarında bulunduğu ve dörtyüz kadar Pomak'ın da Evram Ova kulübeleri yakınında toplandığı.

5-)
Tarih: 18/5/1891 (Miladî) Dosya No:177 Gömlek No:76 Fon Kodu: HR.TO..
İtaatsizlik gösteren bazı Pomak karyelerinin işgali için bir tabur asker gönderildiğine ve hatt-ı hududu tayin için bir komisyon teşkili lazım olduğuna dair Mösyö Stanbulof tarafından Mösyö Volkoviç'e telgraf.

6-) Tarih: 08/5/1891 (Miladî) Dosya No:177 Gömlek No:88 Fon Kodu: HR.TO..
Bulgaristan hududu üzerinde Tatar Pazarcık dahilinde Pesçera ile Siroz'da Nevrakop kazası arasında kain Pondolo isimli mahalle bir takım Pomakların hücum ettiklerine dair takrire zeyl.



7-) Tarih: 15/9/1885 (Miladî) Dosya No:172 Gömlek No:52 Fon Kodu: HR.TO..
Mahdumu Ali bin Süleyman'ın Bulgaristan'a irsali hakkında Pomak Hasene Hatun'un istidasına dair.

8-) Tarih: 08/9/1852 (Miladî) Dosya No:418 Gömlek No:52 Fon Kodu: HR.TO..
Pomak ahalisinin su-i harekatına dair arzuhalleri.

9-) Tarih: 29/Z /1341 (Hicrî) Dosya No: Gömlek No:323/a Fon Kodu: HRT.h..
Selanik Vilayeti, Carte Ethnographique vilayet de Salonique. Bulgar, Grek, Türk, Tzigan, Valoque ve Pomak köyleri; Bulgar, Grek, Rus, Roman ibadet yerleri ile nüfus yoğunluklarından bahsedilmektedir. Ölçeğin altındaki bir kısım kesilmiştir. a.g.y.tt, Fr. (Ölçek 1/250000, 4 pafta)

10-)  Tarih: 26/C /1338 (Hicrî) Dosya No:35 Gömlek No:47 Fon Kodu: DH.EUM.AYŞ.
Kale-i Sultaniye mutasarrıfının Pomak Bekir meselesi ile ilgili olarak Erkan-ı Harb reisi ile görüşme imkanının kalmadığı.

11-)  Tarih: 10/S /1335 (Hicrî) Dosya No:70 Gömlek No:195 Fon Kodu: DH.ŞFR.
Başka yere nakilleri kararlaştırılan Reşadiye ve Çengiler köylerindeki muhacirlerin Yenice ve Cerrah köylerindeki boş hanelerle diğer köylere sevk ve tevzii, Cerrah köyünde yerleşmiş olan Boşnak ve Pomakların da ibkasına dair, Aşayir ve Muhacirin Müdüriyeti'nden Hüdavendigar Vilayeti'ne çekilen telgraf.

12-)  Tarih: 14/Za/1334 (Hicrî) Dosya No:172 Gömlek No:93 Fon Kodu: İ..DUİT
Ceza, kürek, gasp; Hamid, Ali oğlu (Kayserili); Ahmed, Ali oğlu, Pomak (Bayındırlı); İbrahim, Pomak (Torbalılı); İzmir Divan-ı Harb-i Örfisi

13-)  Tarih: 29/L /1333 (Hicrî) Dosya No:84/-1 Gömlek No:63 Fon Kodu: DH.İ.UM
Bursa'nın Karacabey mevkiinde Tophane Fabrikaları ketebesinden Neş'et ve Hüseyin Sırrı efendilere ait atik Çakaroz Çiftliği'ne Pomak Hacı Ahmed Ağa'nın müdahalesi.

14-)  Tarih: 14/Ş /1333 (Hicrî) Dosya No:86 Gömlek No:5/7 Fon Kodu: DH.İ.UM

  Düzce kazasının Darıyeri Yürekli köyü civarında Pomaklıdere mevkiinde Mehmed Arif Efendi'nin tasarrufunda bulunan ormanın keyfiyet-i tasarrufu hakkında sahibi ile civar köylüler arasındaki anlaşmazlık ve tasarruf senedatı hakkındaki itirazlar.

15-)  Tarih: 19/B /1333 (Hicrî) Dosya No:209 Gömlek No:9 Fon Kodu: DH.İD..
Düzce kazasının Darıyeri Börekler karyesi civarında Pomaklıdere mevkiinde kain olup bir taraftan hususiyeti ve diğer cihetten miriye aidiyeti iddia olunan orman hakkında.

16-)  Tarih: 28/Ra/1333 (Hicrî) Dosya No:9 Gömlek No:23 Fon Kodu: DH.EUM.5.Şb
Filibe'den Dersaadet'e gelip tekrar dönmek isteyen Hristo Çurof'un aslen Bulgar Pomaklarından bir Müslüman olduğu ve zorla Hristiyanlaştırıldığı ve Bulgaristan'da zorla Hristiyanlaştırılan bir kısım Müslüman ahaliye kötü muamele yapıldığı.

17-)  Tarih: 09/L /1332 (Hicrî) Dosya No:1 Gömlek No:34 Fon Kodu: DH.EUM.KLU.
Bulgar Sefareti'nce Edremid'de Pomak muhacirler tarafından evi ve dükkanı yağmalanıp zorla Midilli'ye göçettirildiği iddia edilen Milo Gorgiyef'in resmi belgelere göre mallarının bir kısmını satıp bir kısmını da naklederek Rumlarla birlikte ayrıldığı ayrıca Edremid'te Pomak muhacir bulunmadığı.

18-)  Tarih: 27/Ca/1332 (Hicrî) Dosya No:40 Gömlek No:81 Fon Kodu: DH.ŞFR.
İskan-ı Aşayir ve Muhacirin Müdüriyeti'nden Edirne Vilayeti'ne çekilen "Selanik Başşehbenderliği'ne yazıldığı gibi İstanbul'a hemen bugün gelmiş çiftçi takımından bir miktar Pomak ile Tikveş ve Nasliçliler'den bir kısım muhacirinin Tekfurdağı'na sevki mukarrerdir. Yunanistan'a hicret eden Rumlar, çift hayvanlarını yok bahasına elden çıkarıyorlar imiş, sahih ise muhacirin için iştirası hakkındaki mütalaaları mercudur" şeklindeki telgraf.

19-)  Tarih: 22/S /1332 (Hicrî) Dosya No:4251 Gömlek No:318774 Fon Kodu: BEO
Bir yıldır Bulgarların idaresinde olan Ahi Çelebi kazasında Pomaklara ve ahali-i İslamiyeye yapılan baskıların kaldırılması için gereken girişimlerin yapılması.

20-)  Tarih: 14/M /1332 (Hicrî) Dosya No:4239 Gömlek No:317886 Fon Kodu: BEO
Filibe'nin Ropçoz, İstanika ve Peştere kazaları dahilinde Bulgarların tenassur ettikleri İslam Pomakların tekrar İslama dönme, cami ve mekteb tesis ve inşa taleplerinin kabul görmediği, gereğinin yapılması talebi. (Hariciye; SYS/44-7)

21-)  Tarih: 27/Z /1331 (Hicrî) Dosya No:4235 Gömlek No:317555 Fon Kodu: BEO
Bulgarların Filibe mülhakatından Peşter'in köylerindeki Müslüman Pomakları kiliseye devama mecbur tuttukları. (Hariciye; SYS/44-7)

22-)  Tarih: 28/N /1331 (Hicrî) Dosya No:85 Gömlek No:44 Fon Kodu: DH.İD..
Gümülcine Koşukavak ve Ahiçelebi'deki Pomaklarla Ahiliyanları Hristiyanlaştırmaktan kurtarmak için nakl ve iskan edilmeleri ve bunların iskanı için münasib arazi olup olmadığının Edirne vilayetinden sorulması.

23-)  Tarih: 27/B /1329 (Hicrî) Dosya No:3919 Gömlek No:293888 Fon Kodu: BEO
Ereğli'ye gelen Rumeli Pomakları'ndan birkaç kişinin orada mübayaa ettikleri esterleri Bulgaristan'a göndermelerinin melhuz bulunduğu. (Harbiye; İD/70-6)

24-)  Tarih: 08/B /1329 (Hicrî) Dosya No:3912 Gömlek No:293338 Fon Kodu: BEO
Yüksekliği yüz kırk santimetreden aşağı olan katır ve hayvanatın ihracına mümanaat olunmamasını havi karara göre, Pomakların Ereğli'den Bulgaristan'a gönderilecekleri hayvanat hakkında ona göre muamele olunması. (Harbiye, Maliye, Dahiliye; İD/70-6)

25-)  Tarih: 14/R /1327 (Hicrî) Dosya No:2802 Gömlek No:88 Fon Kodu: DH.MKT.
Alupalı Karyesi Muhtar-ı Evveli Şamta Tanaş'ın, sened-i hakani ile Alupalı karyesine bağlı tarla ve meraların Mandra karyesindeki Pomaklar tarafından zaptedildiği tahkikat ile anlaşıldığı halde mütecasirler hakkında herhangi bir muamele yapılmadığı şikayeti hakkında gereğinin yapılması.

26-)  Tarih: 25/S /1327 (Hicrî) Dosya No:2770 Gömlek No:95 Fon Kodu: DH.MKT.
Babaeski'deki tapulu tarlaları ve mer'alarının civar Mandıra Karyesi'ndeki Pomaklarca zorla zabtedildiğinden bahisle adalet talebinde bulunan Alpullu Karyesi Muhtar Şaka Tanaş'ın telgrafının tahkiki.

27-)  Tarih: 20/S /1327 (Hicrî) Dosya No:54 Gömlek No:72 Fon Kodu: Y..PRK.AZJ.
Pomak İsmail'in Rumeli'den hicretle maddi yönden kötü duruma düştüğü.

28-)  Tarih: 28/N /1326 (Hicrî) Dosya No:2638 Gömlek No:18 Fon Kodu: DH.MKT.
Hereke Fabrika-i Hümayunu'nda kalmak üzere gelip tezkire-i Osmani talep eden, Rusçuklu Mehmet bin Pomak Hasan ile validesi Şafiye bint-i Hasan'ın kayıtlarının yapılmasının muvafık olduğu.

29-)  Tarih: 11/Ş /1326 (Hicrî) Dosya No:170 Gömlek No:55 Fon Kodu: A.}MTZ.(04)
Üç nefer kaçakçı Pomak, Filibe muzafatından Tchista Tepe Karakolu üzerine ateş etmeleriyle oradaki asker tarafından vuku bulan mukabele.

30-)  Tarih: 27/Z /1325 (Hicrî) Dosya No:19 Gömlek No:1814 Fon Kodu: TFR.I..M...

Pomak halkının hürriyeti için mücadele ettiklerine dair Şivişta köyünden Arif Efendi'ye Voyvoda Angel Valçef'in Bulgarca mektubu.

31-)  Tarih: 01/M /1324 (Hicrî) Dosya No:1052 Gömlek No:66 Fon Kodu: DH.MKT.
Dersaadet'deki bir Tatar çocuğunu öldürerek İslimye'ye firar ettiği bildirilen Pomakoğlu Mehmed'in Dersaadet'de bir suç işlediğine dair Zabtiye'ce bir kayda rastlanamadığı.

32-)  Tarih: 14/L /1323 (Hicrî) Dosya No:2717 Gömlek No:203767 Fon Kodu: BEO
Müslümanlarla Pomakların ne gibi silahlara sahip olduklarına, hazırlıklarının ne derecede bulunduğuna, ihtilal çeteleriyle kaza ve köy komitelerine gelen talimatın ajan sivillere göstermeleri gerektiğine dair Rumeli Müfettişliği telgrafnamesinin leffen gönderildiği. (Harbiye, Hariciye)

33-)  Tarih: 13/L /1323 (Hicrî) Dosya No:281 Gömlek No:90 Fon Kodu: Y..MTV.
Müslümanlarla Pomakların ne gibi silahlara sahip oldukları ve hangi sınıftan ne kadar asker mevcud olduğu.

34-)  Tarih: 13/L /1323 (Hicrî) Dosya No:28 Gömlek No:2715 Fon Kodu: TFR.I..A...
Müslümanlarla Pomakların ne gibi silahlara sahip oldukları ve hazırlıkları, nerede ne kadar asker bulunduğu, köprülerin miktarı, trenlerin seyir vakitleri ve hattın hangi noktalardan nasıl tahrip edileceği konularında ihtilal çetelerinden aza ve köy komitelerine gönderilen talimatnamenin bir nüshasının takdimi.

35-) Tarih: 26/Za/1322 (Hicrî) Dosya No:126 Gömlek No:12 Fon Kodu: A.}MTZ.(04)
Nevrekop'a iki Fransız katibi daha gelerek orada bulunan diğer Fransız katibiyle beraber Pomakların silahlarını topladıkları hakkkındaki neşriyat.

36-)  Tarih: 28/S /1322 (Hicrî) Dosya No:2604 Gömlek No:77 Fon Kodu: DH.MKT.
Pomak Osman'ın oğlu Mümin'i öldüren Lankaza'nın Maslar köyünden çoban Hüseyin'in yakalanarak adliyeye teslimi.

37-) Tarih: 16/S /1322 (Hicrî) Dosya No:37 Gömlek No:3699 Fon Kodu: TFR.I..SL..
Moslar karyesinden Çoban Hüseyin ile Hüseyin Pomak'ın, Osman oğlu Mümin'i döverek ölümüne sebep olduklarına dair Langaza Kaymakamlığı'nın telgrafı.

38-) Tarih: 14/C /1320 (Hicrî) Dosya No:520 Gömlek No:4 Fon Kodu: A.}MKT.MHM.
Gönen kazasında miri ormanına iskan edilen Pomak muhacirlerine dair.

39-) Tarih: 17/R /1320 (Hicrî) Dosya No:79 Gömlek No:52 Fon Kodu: A.}MTZ.(04)
Pomaklara olmadık hareketleri layık görmekte olan Yüzbaşı Kerof'un yerinden alınması.

40-)  Tarih: 19/Ra/1320 (Hicrî) Dosya No:529 Gömlek No:52 Fon Kodu: DH.MKT.
Şaki Pomak Mustafa ve arkadaşlarının Küçükçekmece civarında bulunmadıklarına ilişkin aynı kaza kaymakamlığından gönderilen tahrirattaki hususların gerçeği yansıtmadığına ilişkin Çatalca Komutanlığı'nın müzekkeresi üzerine söz konusu tahriratın iade olunarak adı geçen kaymakamlığın uyarılması.

41-)  Tarih: 23/Ş /1319 (Hicrî) Dosya No:2565 Gömlek No:1 Fon Kodu: DH.MKT.
Osmanlı hududunu geçmek isteyen İstanmaka sancağı Pomaklarından oluşan kafileyi engellemek için ateş açılması olayına sınırdaki askerlerin de karıştığı bildirildiğinden durumun tahkiki.

42-)  Tarih: 29/B /1319 (Hicrî) Dosya No:72 Gömlek No:71 Fon Kodu: A.}MTZ.(04)
Kırk Pomak ailesinin hududdan Türk tarafına geçerken onları engelleyen Bulgar askerleri hakkında.

43-)  Tarih: 25/B /1319 (Hicrî) Dosya No:421 Gömlek No:105 Fon Kodu: Y..A...HUS.
Bulgaristan'dan hicret etmek isteyen Pomakların hareketleri.

44-)  Tarih: 07/B /1319 (Hicrî) Dosya No:2546 Gömlek No:57 Fon Kodu: DH.MKT.
Razlık taraflarında saldırılarda bulunan Pomak çeteleri Hatt-ı İmtiyaz üzerinde uygunsuzluğa sebep olarak Bulgaristan'da yerleşmiş pomakları da tahrik ve teşvik etmeleri sebebiyle ele geçirilmeleri için gerekli tedbirlerin alınması.

45-)  Tarih: 18/R /1319 (Hicrî) Dosya No:2518 Gömlek No:40 Fon Kodu: DH.MKT. Hatt-ı imtiyaz çevresinde öldürülüp koyunları çalınan Hatib Abdullah Çavuş'un katillerinin Rumeli-i Şarki'nin Çepelli kazası Bulgarlarından olan eşkıyanın değil Pomak kaçakçılar olabileceğinin Hatt-ı imtiyaz üzerindeki Bulgar memurlar tarafından ifade edildiği, bu hususun tahkikiyle gereğinin yapılması.

46-)  Tarih: 18/Z /1317 (Hicrî) Dosya No:2333 Gömlek No:112 Fon Kodu: DH.MKT.
Hudutlarda eşkıya takibi için kurulan müfrezelerdeki Pomakların vukuat çıkarmamaları için gereğinin icrası.

47-)  Tarih: 09/N /1317 (Hicrî) Dosya No:2296 Gömlek No:32 Fon Kodu: DH.MKT.
Müfreze-i Osmaniye'ye mensup üç Pomak'ın Zovraniça'da Karakaçan Yani Mitrof'u döverek gasb ettikleri eşyalarla ilgili gerekli takibatın yapılması.

48-)  Tarih: 01/B /1314 (Hicrî) Dosya No:23 Gömlek No:1314/B-04 Fon Kodu: İ..AZN.
Eşkiyaya muavenet cürmüyle mahkum ve Sinop Hapishanesi'nde mevkuf bulunan Kavas oğlu Pomak, Murad bin İbrahim ve Çerkes Müslim'in afvı.

49-)  Tarih: 02/Ş /1312 (Hicrî) Dosya No:561 Gömlek No:42068 Fon Kodu: BEO
Çorlu'da Türbedere'de Pomak muhacirleri iskan ettirilen araziye mukabil mutasarrıflarına Hüdavendigar'da verilecek arazi. (Dahiliye; 24185)

50-)  Tarih: 27/B /1312 (Hicrî) Dosya No:3 Gömlek No:1312/B-08 Fon Kodu: İ..DFE.
Çorlu kazasına bağlı Türbedere karyesinde Pomak muhacirlerin iskan edildiği arazinin sahibine Bursa vilayeti dahilinde İnönü kasabasında dört kıta çayırlık yerin verilmesi.

Balkan ve Gaziemir(Seydiköy) tarihi üzerine topladığım(Osmanlı arşivlerinde bir arkadaşım vasıtasıyla ulaştığım belgeler)vesikaları Osmanlıcası ile birlikte yayınlayacağım. Yeni Pomaklar üzerine hazırladığım bir kitapta yayınlayacağım.

ERCAN ÇOKBANKIR

ARKEOLOG ARASTIRMACI – AKADEMiSYEN

İZMİR POMAK DERNEĞİ BAŞKANI

Bizi  Facede sosyal Medyada Takip edin.Pomaklar hakkinda her seyden an itibari ile  Haberiniz olsun

Bu yazı 3045 defa okunmuştur .